Ακολουθούν συνόψεις των συζητήσεων που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια του World Café, ιδωμένες από τα μάτια των οικοδεσποτών του καφέ. Τα κείμενα είναι του Κωσταντή Βαρβατσούλη, της Ελιάννας Χασούρα, της Στεργιαννής Αρμάγου, της Χριστίνας Νίκολη, του Νίκου Κορκάρη και του Βασίλη Αποστολόπουλου.
#ομάδα 1 – οικοδεσπότης: Κωσταντής Βαρβατσούλης
ΤΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η ΕΞΙΣΩΣΗ – εκπαιδευτικός στη περιοχή σου διεκδικεί τη θέση του διευθυντή στο δημοτικό σχολείο, δηλώνει ανοιχτά άθεος. –Τι απαντάς;
Η ΠΡΟΦΑΝΗΣ ΛΥΣΗ – όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός έτσι και ο θρησκευτικός είναι δικαίωμα για τον εκπαιδευτικό όπως και για τον οποιοδήποτε.
ΤΟ ΠΟΝΗΡΟ ΣΗΜΕΙΟ / η ένσταση της αυθεντίας- μα τα παιδιά δε θα καταλάβουν, κάποιοι γονείς θα σοκαριστούν ή θα έρθουν σε αντιπαράθεση, ο ιερός χώρος του σχολειού θα γίνει πεδίο συγκρούσεων.
Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ – ο εκπαιδευτικός έχει δικαίωμα και υποχρέωση να προβάλει τη θέση του, να γίνει αντικείμενο μελέτης και ερέθισμα για προβληματισμό προς τους μαθητές, να δώσει χώρο στην μη κυρίαρχη κουλτούρα.
Ο ΑΛΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ / το επιχείρημα της αυθεντίας – το μάθημα βασίζεται στις επιταγές της υπουργικής οδηγίας, ο εκπαιδευτικός δε δικαιούται να προβοκάρει τα πιστεύω της πλειοψηφίας. Οφείλει να παρέχει τη γνώση, τη πληροφορία για το ‘’συμβατικό’’ και το ‘’διαφορετικό’’ χωρίς να παίρνει θέση.
Η ΕΠΙΛΥΣΗ – Ο άγνωστος στην εξίσωση είσαι εσύ, η θέση σου, ο προβληματισμός σου.
#ομάδα 2 – οικοδέσποινα: Ελιάννα Χασούρα
Λογικό vs Ανθρώπινο
«Είναι λογικό να χωρίζουμε τα άτομα που είναι μέλη της ίδιας κοινότητας με βάση την προέλευσή τους;
Είναι λογικό να εκπλησσόμαστε όταν ένας Ρομά επιστρέφει χρήματα, ή όταν ένας Σύριος γίνεται δήμαρχος μιας μικρής ελληνικής πόλης;
Είναι λογικό να θεωρούμε ότι όλοι οι Ρομά είναι κλέφτες; Ότι όλοι οι Αλβανοί είναι έμποροι ναρκωτικών; Ότι το πορτοφόλι που έχασα, δε θα μου επιστρεφόταν ποτέ από ένα Ρομά;»
Θα ήθελα πάρα πολύ να απαντήσω όλες αυτές τις ερωτήσεις αρνητικά. Όχι δεν είναι λογικό…
Τότε όμως θα είχα τα μάτια μου κλειστά…
«Μα δε βλέπεις τι γίνεται γύρω σου; Δεν ακούς ειδήσεις; Οι στατιστικές λένε ότι…»
Ακολουθώντας τους νόμους του στιγματισμού και της προκατάληψης είμαι αναγκασμένη να απαντήσω θετικά.
Γιατί;
« Γιατί έχουν δώσει δικαιώματα!!!», γιατί «Είναι όλοι το ίδιο! Δε θέλουν να αλλάξουν, θέλουν να ζουν έτσι…έτσι έχουν μάθει!»
Απέναντι στη λογική, όλα τα άλλα περισσεύουν.
Κι όμως, υπάρχει κάτι που αλλάζει ίσως τα πράγματα… Αν στη θέση του λογικού, βάλουμε το ανθρώπινο, ποια θα ήταν η απάντηση στις πιο πάνω ερωτήσεις;
#ομάδα 3 – οικοδέσποινα: Στεργιαννή Αρμάγου
Η κοινωνία με τα στερεότυπα που διαμορφώνει σε κάθε εποχή, ασκεί έντονη επιρροή στις αντιδράσεις των μελών της απέναντι σε μια πρόκληση.Τα μέλη μιας κοινωνίας ωστόσο είμαστε εμείς. Οπότε το να κρύβω και το να κρύβομαι πίσω από προκλήσεις με οδηγεί στο να διαιωνίζω προκαταλήψεις και να γίνομαι σε προσωπικό επίπεδο δυστυχισμένος, προκειμένου να είμαι αρεστός και εύκολα αποδεκτός μέσα στην κοινωνία, της οποίας αποτελώ μέλος. Δυσκολία στην αντιμετώπιση προκλήσεων υπάρχει όμως πρωτίστως μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο χρειάζεται εκτός των άλλων, τον κατάλληλο χρόνο,προκειμένου να διαχειριστεί και να εντάξει στην ομαλή της λειτουργία μια πρόκληση. Παράγοντες που βοηθούν στην αποδοχή και ενσωμάτωση του «διαφορετικού» είναι το μοίρασμα με άτομα εμπιστοσύνης, η αναζήτηση της συμβουλής από ειδικευμένους επαγγελματίες (π.χ. ψυχολόγο,κοινωνικό λειτουργό), καθώς επίσης η ανοιχτή και πάνω σε υγιή βάση επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας, που έρχεται αντιμέτωπη με την πρόκληση. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι μικρές κοινωνίες είναι πιο δύσκαμπτες στην αποδοχή θεμάτων διαφορετικότητας, ίσως γιατί σε αυτές το διαφορετικό δεν είναι και πολύ συνηθισμένο, όπως θα ήταν σε μια μεγαλούπολη, ή στην πρωτεύουσα.
#ομάδα 4 – οικοδέσποινα: Χριστίνα Νίκολη
Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΦΥΛΩΝ
Η γυναικεία τοπική ομάδα ποδοσφαίρου παίρνει το πρωτάθλημα. Πανηγυρίζουμε το ίδιο όπως για την αντίστοιχη αντρική; Στο ΚΑΠΗ οι άντρες δεν συμμετέχουν στα εργαστήρια κεραμικής η κουκλοθέατρου. Οι γυναίκες αναγνωρίζονται ως σύζυγοι των συζύγων. Το πρόβλημα η διάκριση μεταξύ των φύλων. Κάποια αθλήματα αναγνωρίζονται κυρίως ως αντρικά κάποιες ασχολίες ως κυρίως γυναικείες και οι γυναίκες ως ιδιοκτησία των συζύγων.
ΑΙΤΙΑ: Τα στερεότυπα που αναπαράγονται σχετικά με τους ρόλους αντρών – γυναικών. Η συντηρητική καθεστηκυία τάξη ιδιαίτερα στις μικρές κοινωνίες καθορίζει την συμπεριφορά των ατόμων σε μεγάλο βαθμό – τα ισχυρά κατάλοιπα της πατριαρχικής κοινωνίας.
ΛΥΣΗ: Η διαδικασία κοινωνικοποίησης των ατόμων βοηθά στο να αλλάζει αυτό αργά αλλά σταθερά – όχι όμως εύκολα!
#ομάδα 5 – οικοδεσπότης: Νίκος Κορκάρης
Αριστούχα μαθήτρια επιλέγει τη σχολή των εμποροπλοιάρχων. Οι γονείς της αγχώνονται μεν για την ασφάλεια της κόρης τους, αλλά κυρίως δε για το τι θα πουν οι γείτονες, τι θα πει η κοινωνία για τη μαθητρια που οι ίδιοι υπερηφανεύονταν στην αρχή της χρονιάς πως θα έμπαινε Ιατρική. Ένα άγχος που δεν αφήνει αδιάφορη ούτε την ίδια, αφού σκέφτεται «θα απογοητεύσω τους γονείς μου, τους καθηγητές μου». Το πρόβλημα προφανές, η λύση διόλου.
Καλείστε να επιλέξετε μεταξύ 20χρονου ποδοσφαιριστή και 55χρονης καθηγήτριας θρησκευτικών για μια θέση στην κινηματογραφική λέσχη. Μέλος λέσχης 1: «Η θεολόγος θα περιορίσει τις κατηγορίες των ταινιών που θα προβάλλουμε» Μέλος λέσχης 2: «Ναι, αλλά ο ποδοσφαιριστής μπορεί να μην έχει το κατάλληλο επίπεδο για να συμμετάσχει» Απόψεις βασιζόμενες σε στερεότυπα, σε ταμπέλες που βάζουμε στους ανθρώπους.
27χρονη θέτει υποψηφιότητα για δήμαρχος. Υποτιθέμενο πρόβλημα: ηλικία, φύλο, «μπροστινή» κρυφού συμβουλίου ανθρώπων. Πραγματικό πρόβλημα: καχυποψία, προκαταλήψεις. Οι παραπάνω καταστάσεις περιπλέκονται ιδιαίτερα όταν στην εξίσωση αυτών υπεισέρχεται ο παράγοντας της κλειστής κοινωνίας και η άποψη του γείτονα μετράει περισσότερο από τη δική μας επιθυμία.
Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις θα δώσουν τη θέση τους σε ελπίδα και προσδοκίες μόνο εφόσον αλλάξει ριζικά ο τρόπος που σκεφτόμαστε. Όταν μάθουμε να ακούμε για να ακούμε και όχι για να απαντήσουμε. Τα πάντα ξεκινούν από την παιδεία και συνεχίζονται με δράσεις κοινωνικοποίησης και αυτοκριτική αντί «κριτικαρίσματος» των απέναντι.
#ομάδα 6 – οικοδεσπότης: Βασίλης Αποστολόπουλος
«Η κόρη μου είναι λεσβία αλλά φοβάμαι μην το μάθουν στο χωριό γιατί θα την πληγώσουν». Γεγονός το οποίο καθημερινά καλούνται να αντιμετωπίσουν μερίδα γονέων, δηλαδή την απομάκρυνση των ομοφυλόφιλων παιδιών από το σύνολο από άτομα που μαθαίνουν να μισούν το διαφορετικό. Είναι ο φόβος όμως η λύση ή μήπως τροχοπέδη στην αντιμετώπιση της ομοφοβίας ;
Μήπως η φράση »δεν με νοιάζει τι κάνει ο καθένας στο κρεβάτι του,απλώς δε θέλω άντρες να κρατιούνται χέρι-χέρι στους δρόμους» είναι αρκετά οξύμωρη αλλά και συγχρόνως τετριμμένη στα δεδομένα μιας κλειστής κοινωνίας ; Μήπως τελικά η καταπάτηση των ατομικών ελευθεριών δεν είναι κάτι τόσο μακρινό από εμάς και την καθημερινότητα μας;
»Θα ψηφίζαμε έναν ανοιχτά gay άνθρωπο;» Θέμα το οποίο πιθανώς να δημιουργούσε αναβρασμό σε μια μερίδα ανθρώπων ή μήπως μια πνοή ζωής για την οποιαδήποτε ατομικότητα στα τεκταινόμενα του τόπου;